Botoks zwany również “eliksirem młodości”, jest jedną z najczęściej wykorzystywanych substancji do redukcji i korekty zmarszczek mimicznych twarzy. Jednak preparaty pozyskiwane z toksyny botulinowej, podane w odpowiednio małych dawkach, są nie tylko sposobem na szybkie i skuteczne odmłodzenie cery, ale również znalazły szerokie zastosowanie w medycynie. Czym jest botox i na czym polega jego spektakularne działanie?
Co to jest botoks?
W XX wieku pojawiła się nowa dziedzina medycyny, nazywana estetyczną, a wraz z nią botoks, który znalazł w niej szerokie zastosowanie. Ten wyjątkowy lek, od przypadkowego odkrycia jego właściwości (podczas przeprowadzania terapii związanych z patologiami mięśni twarzy), stał się najpopularniejszym zabiegiem odmładzającym. Przy czym, toksynę botulinową charakteryzuje najlepiej oksymoron “lecznicza trucizna”. Dlaczego? Ponieważ jeszcze do XIX wieku substancja ta znana była głównie jako jad kiełbasiany (inaczej botulinotoksyna, botulina, w skrócie BTX), która w większej dawce wywołuje zespół dolegliwości zwany botulizmem, prowadzący w skrajnych przypadkach do śmierci w wyniku uduszenia. Dopiero na początku XX wieku odkryto jej lecznicze właściwości i z powodzeniem zaczęto wykorzystywać je w różnych dziedzinach medycyny.
Jak działa botoks?
Botox (w spolszczonej pisowni botoks) jest handlową nazwą toksyny botulinowej, która jest silną neurotoksyną, wytwarzaną przez beztlenowe bakterie – laseczki o nazwie gatunkowej Clostridium botulinum. Rozróżnia się kilka typów toksyny, oznaczonych literami od A do H (na nasze zdrowie największy wpływ mają typy A, B oraz E). Botoks używany jest podczas zabiegów związanych z funkcjonowaniem mięśni oraz nerwów. Wynika to bowiem ze specyfiki jego działania, która polega na trwałym połączeniu z płytką nerwowo-mięśniową i porażeniu skurczu mięśnia (blokada przewodnictwa nerwowo-mięśniowego). Prowadzi to do rozluźnienia mięśnia. Stopniowo jednak, wraz z tworzeniem się nowych zakończeń nerwowo-mięśniowych, przekazywanie impulsów nerwowych powraca.
Jakie są wskazania do zabiegu z użyciem botoksu?
Z tego też względu botoks znalazł zastosowanie w medycynie estetycznej, gdzie jego właściwości idealnie sprawdzają się przy redukcji zmarszczek (będących efektem ruchu mięśni twarzy, odpowiadających za jej mimikę). Wstrzyknięcie botoksu w zmarszczkę powoduje zablokowanie ruchu mięśnia znajdującego się tuż pod nią, co w konsekwencji prowadzi do znacznego złagodzenia rysów twarzy. Skutkiem toksyny botulinowej jest nie tylko wygładzenie zmarszczek, ale również przeciwdziałanie powstawaniu nowych. Przy użyciu botoksu można zniwelować:
- zmarszczki poprzeczne na czole;
- lwią zmarszczkę (charakterystyczna bruzda między brwiami);
- “kurze łapki” (zmarszczki wokół oczu);
- zmarszczki na nosie (czyli „zmarszczki królicze”);
- zmarszczki pod oczami i zmarszczki wokół ust („zmarszczki palacza”).
Botoks – jakie inne zastosowania?
Najpopularniejszym zastosowaniem preparatów toksyny botulinowej są obecnie zabiegi odmładzające, jednak jego wyjątkowe właściwości pozwalają również na:
- leczenie nadpotliwości pach, dłoni i stóp (toksyna botulinowa hamuje wytwarzanie potu w gruczołach potowych);
- leczenie migreny (toksyna wstrzyknięta w określone punkty głowy, blokuje receptory bólowe mięśni okołoczaszkowych i jest skuteczna u około 80% chorych);
- leczenie hemoroidów;
- leczenie nadczynności pęcherza moczowego;
- leczenie bruksizmu (zastrzyki z botoksu skutecznie rozluźniające mięśnie szczęki);
- leczenie zeza;
- leczenie schorzeń związanych z tikami nerwowymi;
- leczenie achalazji przełyku;
- leczenie nadmiernej spastyczności (napięcie mięśni) np. u dzieci z porażeniem mózgowym.
Jakie są przeciwwskazania do użycia botoksu?
Ostrzykiwanie skóry botoksem nie niesie ze sobą wysokiego ryzyka pojawienia się niekorzystnych skutków ubocznych. Jednak tak samo jak w przypadku każdego innego zabiegu medycznego, istnieją pewne przeciwwskazania, które uniemożliwiają jego przeprowadzenie. Jest to przede wszystkim:
- nadwrażliwość na składniki preparatu (głównie białka albuminy);
- zaburzenia krzepnięcia krwi;
- ciąża i okres karmienia;
- schorzenia zapalne i rozległe uszkodzenia skóry;
- choroby nerwowo-mięśniowe (zespół Lamberta Eatona, miastenia gravis);
- zażywanie niektórych leków lub okres do 1 tygodnia od ich odstawienia (takich jak: aminoglikozydy, aminochinolony, D-penicylamina, cyklosporyna, sukcynylocholina, tubokuraryna, pankuronium, galamina, linkomycyna, tetracyklina, czy polimyksyn).
Iniekcja toksyny botulinowej – wygląd i przebieg zabiegu
Korekcja zmarszczek botoksem jest zabiegiem szybkim i prostym, bowiem czas jednej wizyty nie przekracza nawet 30 minut. Co ważne, nie wymaga on żadnych szczegółowych badań diagnostycznych. Polega na kilku ukłuciach bardzo cienką igłą, które porównać można do ugryzienia komara lub mrówki (osoby bardziej wrażliwe skorzystać mogą ze znieczulenia). Koszt wstrzyknięcia botoksu zależy od ilości okolic i zaczyna się już od 450 zł. Najbardziej korzystne cenowo jest jednak wykonanie korekty kilku obszarów podczas jednego zabiegu.
Należy podkreślić, że zaraz po zabiegu można powrócić do swoich codziennych zajęć. Najlepiej jednak zrezygnować tego dnia z nadmiernej aktywności fizycznej i picia alkoholu. Zaleca się także, aby przez ok. 4 godziny nie kłaść się i nie schylać oraz unikać masażu w obszarach wstrzyknięć. Ponadto, przez dwie pierwsze doby nie wolno korzystać z sauny, czy innych miejsc, gdzie można być narażonym na duże wahania temperatury.
Natomiast, w ogóle nie są wskazane zabiegi, które wykorzystują głęboką podczerwień, fale radiowe lub laser, ponieważ skracają żywotność zabiegu.
Po jakim czasie widoczne są efekty?
Pierwsze zmiany w wyglądzie twarzy widoczne są już po 2-3 dniach od iniekcji. Jednak na pełen efekt działania toksyny botulinowej (a więc brak możliwości zmarszczenia mięśnia) należy zaczekać ok. 14 dni. W zależności od indywidualnych predyspozycji pacjenta, efekt utrzymuje się ok. 4-6 miesięcy i następnie stopniowo ustępuje (zabieg jest równie skuteczny zarówno u kobiet jak i mężczyzn). Po zabiegu zawsze zalecana jest konsultacja.
Redukcja zmarszczek z wykorzystaniem toksyny botulinowej nie jest trwała, co ma swoje plusy, ponieważ w razie jakichkolwiek wątpliwości, pozwala na szybki powrót do naturalnego wyglądu. Jak często można wykonywać zabieg wstrzykiwania botoxu? Powtarzać można go co 4-6 miesięcy, nie częściej jednak niż 3 miesiące. Przy systematycznym stosowaniu botoksu, czas utrzymywania się efektów leczenia wydłuża się, dzięki czemu można zmniejszyć częstotliwość kolejnych zabiegów.
Jakie skutki uboczne botoksu?
Należy podkreślić, że podczas zabiegu używa się toksyny botulinowej w bardzo niskich stężeniach, dzięki czemu, nie może być mowy o wystąpieniu toksyczności ogólnoustrojowej. Dawki są indywidualnie dobierane do każdego pacjenta i najczęściej oscylują w granicach 20-125 jednostek w czasie jednego zabiegu (podczas gdy dawka toksyczna dla człowieka wynosi 2,5-3 tys. jednostek). Aby zredukować ryzyko powikłań, botoks należy wykonywać tylko i wyłącznie w profesjonalnych placówkach, które zatrudniają osoby specjalizujące w tego typu zabiegach. Ponieważ przeprowadzać je może jedynie wykwalifikowany lekarz medycyny estetycznej (a nie kosmetyczka i kosmetolog). Pomimo tego, że zabieg botoksu jest w większości przypadków bezpieczny, to w ok. 2% przypadków powoduje on negatywne efekty uboczne, takie jak:
- ból w momencie iniekcji;
- zaczerwienienie skóry twarzy;
- nadmierne zwiotczenie mięśni (opadanie kącików ust czy powieki);
- niewielki siniak, który może powstać w miejscu wstrzyknięcia jeżeli
- igła natrafi na niewielkie naczynie;
- ból głowy, nudności i wymioty;
- objawy podobne do grypy.
Botoks jest skutecznym sposobem na wygładzenie i zredukowanie zmarszczek mimicznych. Jednak przed podjęciem decyzji o przeprowadzeniu zabiegu, warto jest dokładnie zastanowić się nad wyborem kliniki. Ponieważ tylko skorzystanie z usług doświadczonego lekarza medycyny estetycznej jest gwarancją uzyskania zamierzonych efektów.
